Busworld Fuarı’nda sergilediğiniz WIMAXI büyük ilgi gördü. Sektöre yeni ve ekonomik bir alternatif olarak sunduğunuz WIMAXI nedir?
WIMAXI ile ekran maliyetinden kurtulun
ÇAĞLAR: Öncelikle ‘Wimaxinedir’den önce, koltuk arkası sektörünün başlangıcı ile ilgili 2008’lere dönmemiz lazım. Daha ortada böyle bir şey yokken, Fuat Çağlar beyin çabaları ile böyle bir sektör oluştu. Antenle başlayan yolculuk ekranlara döndü; derken o ekranlar androide döndü. Android ekranlar gayet başarılı iken, maliyetlerden ötürü kullanılamaz hale geldi. Wimaxi’nin geliştirilmesinde öncelikli hedefimiz, maliyet ve performans odaklı bir sistem olması. Biliyorsunuz; koltuk arkası ekranlar kura dayalı olduğu için çok maliyetli olmaya başladı. Öte taraftan sürekli kırılması ve servis ücretleri ekranları cazip olmaktan çıkardı. Her firma aynı sirkülasyonda çalışmadığı için, kimi firmalar ekranlarını yaptırmama yoluna gitti. ‘Bozuk ekranları arka koltuklara atalım, öndekileri satarız’ diye bir şey oluştu.
Öte taraftan otobüslerin satışları da azaldı ve artık insanlar da maliyeti yüksek olduğu için android sistemleri istemiyor.Üreticilere yaptırsanız; 2 şarj dinamosu, bir akü derken ekranlar için 35 bin lira gibi bir maliyet ortaya çıkıyor. Böyle olunca biz de ‘ne yapalım’ deyip havacılıkta kullanılan WİFİ üzerinden medya verilmesi noktasına odaklandık. Sonuçta orada onlar da ekran kullanıyorlar ama artık bunu azalttılar, çünkü maliyeti çok yüksek. Her ekran yaklaşık 1.5 kg; bu da ekstra bir yakıt harcamasına sebep oluyor ve çok ciddi bir yük haline geliyor. Hal böyle olunca biz de ‘WİFİ multimedia sistemi geliştirelim’ dedik. Burada önemli olan canlı TV kısmıydı, yoksa benzer muadil ürünler hep vardı zaten. Biz, canlı TV’yi ekleyip daha kullanışlı ve fonksiyonel bir cihaz geliştirdik. Bu cihaz üzerinden yapabildiğimiz şeyler şunlar: Canlı TV, film, müzik ve kitap içeriklerine ulaşmak… Aynı zamanda reklam yönetimi önemli bir özellik olarak müşteriye sunuluyor. Bu sistem çevrimdışı olarak çalışıyor, böylelikle müşteri tarafında her hangi bir internet ücreti ödenmesi gerekmiyor.
GÜLEGÜLE: Bu sistemi geliştirmedeki amacınız nedir?
Ekran sürdürülebilir olmaktan çıktı
ÇAĞLAR: Bu sistemi geliştirmemizin öncelikli nedeni, firmaların finansal yükünü azaltmak ve sektörü desteklemek. Biz bundan kâr ediyor olsak da, ekran konusunda ısrarcı olmak sürdürülebilir gözükmüyor. Otobüsçü para kazanamıyor ve artık aslında ekrana da büyük paralar harcamak istemiyor. Keşke hala android satılsa, her koltukta olsa; neticede benim de bir yatırımım var bu işte. Ama bu ekranlar şu anda benim kullanmadığım, kenara çektiğim bir yatırım haline geldi. Kalıplarım var, yazılımlarım var, kart tasarımlarım var; bu sebeple ben de çok isterdim ekranların kalıcı olmasını… Ama şu anda çağ buna dönüyor. Zaten 5G’nin gelişmesi ile bu daha da farklı bir hal alacak, insanlar artık kendi telefonlarını kullanıyor. Zaten ekranlardan çok daha kullanışlı telefonları var. Bizim bunu geliştirmedeki asıl amacımız gerçekten ulaşım sektörüne kolaylık sağlamak, finansal olarak yardımcı olmak aslında. 40 tane ekranı sattığımızda bu ekranların 3’ü-5’i bozuluyor, sürekli bir uğraş söz konusu.
Bazı firmalar bozulan ekranlarını koltuklarını satmıyorlar, çünkü yolcu diyor ki ‘benimki çalışmıyor, onun ki çalışıyor ‘; bu çok sürdürülebilir bir şey değil.
GÜLEGÜLE: WİMAXİ’nin özelliklerinden bize bahsedebilir misiniz? İçerisinde kaç tane kanal var?
ÇAĞLAR: Wimaxi akıllı bir otobüs bilgisayarı… Şöyle ki; google.com.tr yazdığınızda Google’ın sunucusuna gidip geri geliyor cihazınız. Cihazımızda da bir internet varmış gibi latformumuza bağlandığınızda, bu sunucuya çevrimdışı olarak bağlanabiliyor; içeriğindeki film, müzik, kitap ve bu tarz içeriklere sunucu aracılığıyla telefonlarınızla bağlanabiliyorsunuz. Burada yaptığımız başka bir önemli nokta şu: Biz, yolcular Tarayıcı üzerinden cep telefonlarıyla internete girdikleri alandan platformumuza bağlanmalarını sağlıyoruz. Bunun önemi şu: Bir Apk veya bir App yapıldığında işte Google Play Store veya Apple Store’den bir Apk yapıldığında bunu yolcuların indirmesi gerekiyor. Bu aşağı yukarı 100mb’lık bir data.
Aynı zamanda insanlar tüm günlerini otobüste geçirmiyorlar, böyle bir uygulamayı da telefonlarında tutmak istemiyorlar. Yani yaptığımız anket sonuçları böyle gösteriyor, firma istekleri de bu yönde çünkü. Aynı zamanda da App üzerinde olduğunda cihazın yükü çok azalıyor çünkü ne oluyor Kubilay’ın telefonu o cihazın işini yapıyor aslında o sırada.
Bu aslında böyle; ama bunu yapmak pek etik olmuyor, çünkü burada bazı sorunların çıkma olasılığı var. Telefonlarda video izlerken çok ısınmalar oluyor, telefon işlemcisi buna dayanamıyor. Siz buna canlı yayını dahil ettiğinizde, -ki canlı yayın aslında çok ciddi bir performans istiyor- bunun da bir kod çözümü var aslında, gelen yayın paket olarak geliyor, şifreli olarak bu paket çözülüyor. Biz bu paketi kendi bilgisayarlarımızda çözüyoruz, çünkü onu kaldırabilecek güçte bir işlemcisi var, yani 3. kişilerin telefonlarını kullanmamıza gerek kalmıyor.
GÜLEGÜLE: Bu önemli bir özellik, biraz daha açar mısınız?
ÇAĞLAR: Aslında bizi uğraştıran şey bu oldu, çünkü siz bir uygulamayı telefona indirdiğinizde o uygulama arkada bazı işlemler yapıyor. Bu işlemleri yapmasının sebebi de dışarıdan alamadığı bilgiyi kendi işliyor, işlemini kendi yapıyor. Hal böyle olunca da telefon daha çok yoruluyor, ekranda bir şeyler izliyorsunuz ama telefon da ısınıyor aynı zamanda, bunun sebebi çok ciddi bir yük vermesi. Bizim burada önerdiğimiz şey, internet de olmasa bir şey indirmeden sadece wirelesse bağlanıp google.com.tr yazar gibi ya wimaxi.com.tr yazıp direkt platforma giriyorsunuz; ya da QR kodu okutup direkt linke gidiyorsunuz. O sayfayı kapattığınız an, bizimle ilgili hiçbir bilgi kalmıyor. Aynı zamanda burada KVKK hükümlerine tabii olmuyoruz çünkü kullanıcıdan bir bilgi almıyor ve işlemiyoruz.
GÜLEGÜLE: Wimaxi’nin otobüs sektörüne kurulumu ve bunun otobüsçüye maliyeti hakkında ne söylersiniz?
Çağdaş bir endüstriyel cihaz
ÇAĞLAR: Temsa, Mercedes, MAN gibi üretici firmaların, koltuk arkası eğlence sistemlerini daha legalize etmek, daha güvenli hale getirmek için çalışmaları var. Diyorlar ki ‘Elektrik buradan alınır. Şuradan alırsanız sorun olur ‘… Doğru olanı da bu! Biz ise burada sadece bir tane elektrik kablosu ile bize gösterilen alandan elektrik alıyoruz. Endüstriyel çalışan bir cihaz bu. Cihazın Montajı ortalama 30 dakika sürüyor.
GÜLEGÜLE: Wimaxi’nin ekranlara nazaran maliyeti ne?
41 adet cihaz yerine tek cihaz
ÇAĞLAR: Şöyle düşünün, otobüse ekran taktırdığınızda 40+1 server ve 41 cihaz almanız gerekiyor. Tonlarca masraf! Oysa biz bir cihaz ile bu hizmeti yolcuya sunabiliyoruz. Kablolama yok, montaj yok, ekranın kırılması gibi bir risk yok, servis hizmeti vs yok…. Dediğim gibi servis maliyeti de yok, çünkü müşterinin fiziken erişebildiği bir şey yok kıramıyor, bir şey apamıyor.
Hatta bununla alakalı dediğimiz şey, ‘çok ekran kırmak istiyorlarsa kendi telefonlarının ekranlarını kıracaklar artık’…
GÜLEGÜLE: Firma sahipleri neden Wimaxi’yi tercih etmeli?
Reklam kısmı heyecan verici
ÇAĞLAR: Dediğim gibi başta yapılan bir istatistik, bir fiyatlandırma var; 2 şarj dinamosu 1 akü vs… Bu bir komple maliyet. Zaten aşağı yukarı bu cihazın parası 2 yılda ekranların servisine ödeniyor. Bir de sadece bir otobüsü değil, filoyu düşünün; altından kalkılabilecek bir maliyet değil bu! Ayrıca bu cihazın tercih edilmesinin sebebi, daha yönetilebilir olması… Mesela reklam noktası… Biz ekran işini ilk yapanız. Hepimiz reklam projelerinden söz edip durduk. Netice ortada. Bunun ekranlar üzerinden olamayacağı, artık herkesin kabulü. Ama biz bu noktada kullanıcının elindeki telefonlara platformumuzu açtığımız için, kullanıcıların olan reklamı görmeme gibi bir şansları yok zaten. Dolayısıyla biz, platformumuz üzerindeki bir reklamın hedefine ulaştığını biliyoruz. Reklam, heyecanlandıran bir proje ve bizim cihazımız, bunu başarabilecek bir yapı ve sisteme sahip.
GÜLEGÜLE: Firmalar bu ürünleri taktığında ulusal çapta bir şeyler kazanabilecekler mi?
ÇAĞLAR: Burada benim görüşüm bir şeyler kazanabileceklerinden ziyade, en azından bazı
masraflarını bu reklam üzerinden çıkarabilecek olmaları. Sonuçta bu cihaz üzerinden bir çalışanın maaşı bile ödense, bu benim için artı bir şey. En azından ‘benim ürettiğim ürün bir değer yaratıyor’ olarak göreceğim. Evet belki medya izletmesi de bir değer, ama kesinlikle buradan bir çıkar elde ediyor olması benim daha çok hoşuma gider. Bu, benim işimi de daha çok yüceltir, daha çok istenmesini sağlar.
