KARAYOLU yolcu taşımacılığı, çağın gereklerine uygun olarak kabuk değiştiriyor. İşlerimizi, yönetimimizi profesyonellere bırakıyor, akademik dünya ile daha fazla yakınlaşıyoruz. Her yakınlaşma ufkumuzu genişletiyor ve de daha doğru şeyler yapmaya başlıyoruz. Otobüs sektörünün bu parlak akademik yüzlerinden birisi de Dr. Kemal Karayormuk… Kendisi aynı zamanda bir öncü; çünkü bugün yüksek okullardan otobüs kaptanı yetişiyorsa, Kamel Karayormuk bunun baş rol oyuncularından… Kurucularından olduğu Kaptanlar Kulübü ile yol emekçileri için farkındalık yaratmaya büyük katkı sunan Karayormuk, bugün itibariyle TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi Danışmanlığı görevini yürütüyor. Sabırlı ve hassas çalışmasıyla ‘Karayolu Yolcu Taşımacılığı Mevzuat Çalıştayı’nın hazırlanmasında da görev üstlenen Kemal Hoca ile çarpıcı bir söyleşi gerçekleştirdik. Büyük ilgi ile okuyacağınızı düşünüyoruz.
GÜLEGÜLE: Sizce karayolu taşımacılığı sektörünün en önemli çözülmesi gereken sorunu nedir?
Kısa vadeli sorunlar öncelikli olmalı
KARAYORMUK: Sektörün sorunlarını önem sıralamasına koymak kolay değil; sorunlardan etkilenen insanların ve kuruluşların farklı olması öncelik sıralamasını değiştirmektedir. Burada şöyle bir öncelik sıralamasından bahsedebiliriz; hangi sorun uzun vadede çözülebilir. Kısa vadede çözülmesi gereken sorunlara öncelik verilmeli diye düşünüyorum. Öte yandan, öncelik sıralamasında tüm karayolu yolcu ve yük taşımacıları için öncelik olan konunun kaptan şoför eksikliği olduğunu düşünüyorum. Yük ve yolcuyu ayırmamamın sebebi aynı insan kaynağından beslenmemizdir. Kaptanlarımız ekonomik, sosyal vb. nedenlerle bazen yük taşımacılığı bazen de yolcu taşımacılığı sektöründe hizmet verebilmektedirler. Elbette iki taşımacılık türünün farklı parametreleri var, kendi içlerinde bile bu parametreler farklılık gösterebilmektedir. Örneğin yolcu taşımacılığında şehirlerarasında çalışan kaptan ile turizm/turist taşımacılığı yapan kaptanın birbirlerinin işlerine ‘senin ki daha zor’ diye baktığını sektörden biliyor ve görüyoruz.
GÜLEGÜLE:Bu sorunun çözümü için neler yapılmalıdır?
Daha fazla sorumluluk alınmalıdır
KARAYORMUK: Bu sorun sadece şirketlerimizin çözeceği bir sorun olma boyutunu aşmıştır. Devletimizin başta; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımızın, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızın, İçişleri Bakanlığımızın ve Milli Eğitim Bakanlığımızın bu sorunun çözümü için daha fazla inisiyatif alması gerektiğini düşünüyorum. Daha fazladan kastım zaten çalışan bir ehliyet, SRC Kursu sistemi var. Ayrıca Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı tarafından hazırlanan Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planında bu konuda tüm paydaşların üzerinde çalıştığı performans göstergeleri mevcut. Bu göstergeler üzerinde yoğun çalışmalar devam ediyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi de bu çalışmaların paydaşlarından biri. Bu çalışmaların yanında sektöre kaptan olarak yetiştirilecek insanların girişinin artırılması için cazip koşulların öne çıkartılması, çeşitli teşvik mekanizmalarının oluşturulması gerekmektedir. Bu konuda devletimizle birlikte geliştireceğimiz projeler konusunda çalışmalarımız devam etmektedir.
GÜLEGÜLE: Bu konuyu açabilir misiniz?
Hisarcıklıoğlu önemli roller üstlendi
KARAYORMUK: 12 yıllık bir eğitim sistemine sahibiz ve bu zorunlu; buradan bir geri dönüş yok, bence de olmamalı. Yapılması gereken lise düzeyindeki mesleki eğitim kurumlarında kaptan şoförlük mesleğinin alt yapısına uygun bölümlerin açılması. Eğitim tüm dünyada en zor konulardan biri, mesleki eğitim ise kendi dinamiği ve pratiği nedeniyle yapılaması kolay olmayan bir eğitim biçimi. Ülkemizde mesleki eğitim konusunda çok önemli mesafeler alındı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve Birlik Başkanımız Sayın RifatHisarcıklıoğlu bu mesafenin alınmasında çok önemli roller üstlendi ve üstlenmeye devam ediyor. Bu tecrübeden faydalanabiliriz.
Kaptan şoför eksikliği konusu pandemi sonrası çok acil bir hüviyet kazandı, biz de bunu gündemimize aldık ve sıcak bir şekilde takip ediyoruz. TOBB olarak, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile birlikte 21 Aralık 2021 tarihinde “Profesyonel Sürücülük Mesleği Paneli” düzenledik. Panelin devamı olarak 15 Mart 2022 tarihinde Birliğimizin ev sahipliğinde “Profesyonel Sürücülük Mesleği Çalıştayı” düzenledik. Burada elde edilen çıktılar tüm paydaşlarla paylaşıldı ve süreci yakından takip ediyoruz.
GÜLEGÜLE: Hocam bir de üniversitelerde Otobüs Kaptanlığı Bölümleri var, bu bölümün ülkede tanınması konusunda öncü bir rolünüz oldu, bu okulların geleceği ve sektöre katkısı konusundaki düşünceleriniz nelerdir?
Okullu kaptanlar devlete gidiyor
KARAYORMUK: Teşekkür ederim, hayat bizi Otobüs Kaptanlığı bölümü ile sınav etti, umarım başarılı bir sınav vermişizdir. Otobüs Kaptanlığı bölümleri yaygın olmadığı ve mezunlarının devlet tarafından çok tercih edilmesi nedeniyle ağırlıklı olarak devlet ve belediyelerde istihdam ediliyorlar. Benim öğrencimin olmadığı Bakanlık ve Büyükşehir Belediyesi yok desem abartmış olmam. Devlet, örneğin; Orman Genel Müdürlüğüne şoför alacağı zaman iş başvurusu için ön şartı “Otobüs Kaptanlığı” mezunu olmayı koyuyor, böyle olunca mezunlar devlete gidiyor. Elbette sektörde çalışan öğrencilerimiz var ancak devlet kadrosu cazibesini her gün artırıyor. Sektörde çalışan öğrencilerimiz alaylı mektepli ayrımı nedeniyle var olmada sıkıntı çekiyorlar. Burada yapılması gereken Otobüs Kaptanlığı bölümlerinin özellikle büyükşehirlerdeki devlet üniversitelerindeki sayısının artırılmasıdır. Sektöründe özellikle ekonomik ve çalışma koşulları konusunda daha cazip planlarını mezunlara sunması gerektiğini düşünüyorum.
GÜLEGÜLE: Sektörün akademik yüzlerinden birisi olarak sektörün geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Yıl bitmeden bir çalıştay daha olabilir
KARAYORMUK: 14 Eylül 2022 tarihinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve TOBB Türkiye Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi ve TOBB’a bağlı Ticaret Odalarının ilgili meslek komitelerinden katılımcılarla birlikte bir çalıştay gerçekleştirildi. Bu çalıştayın konusu mevzuat düzenlemeleri oldu. Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürü Sayın Murat Baştor ve değerli bürokratların katılımı ile üst düzey bir çalıştay gerçekleştirildi. Sektör Meclisi Başkanımız Sayın Mustafa Yıldırım sorunları ve çözüm yollarını açık yüreklilik ve anlaşılabilir şekilde ifade etti. Mevzuat düzenlemeleri ile özellikle kaçak ve korsana karşı alınabilecek tedbirler ve yine mevzuat düzenlemeleri ile haksız rekabetin önüne geçebileceğimiz bir ortamın gerekleri tartışıldı. Sayın Genel Müdür ve bürokrat arkadaşlar notlarını aldılar görüşlerini paylaştılar ve bir final çalıştayı olarak değerlendirilebileceğimiz yeniden bir araya geleceğimiz bir toplantı önerisinde bulundular. Şu an herkes buna çalışıyor, herkesi memnun etmek mümkün değil, ancak asgari müştereklere konuşarak ve tartışarak ulaşmak en doğru çalışma yöntemi. Ben bu çalıştayın yıl bitmeden gerçekleşeceğini düşünüyorum.
GÜLEGÜLE: Hocam çalıştayda öne çıkan taleplerden kabul göreceğini ya da kabul görmesi gerektiğini düşündüğünüz konular nelerdir?
Önlemler için yasal zorunluluk gelmeli
KARAYORMUK: Talepler çok ancak özellikle trafik güvenliğini ilgilendiren konuların daha hızlı kanunlaşacağını düşünüyorum. Emniyet kemeri ile ilgili bir yönetmelik çıktı ve 3 noktalı emniyet kemeri konusunda TOFED Başkan Vekili Sayın Erdem Yücel’in gazetenizde çıkan bir beyanı olmuştu bu konuda; 3 noktalı emniyet kemerinin standart hale getirilmesinin hem kolay hem de etkili bir trafik güvenliği adımı olacağını düşünüyorum. Bunun yanında motor odasında çıkan yangınlar için yönetmelik de zorunlu söndürme sistemlerinin olması ve takograflar da yüz tanıma sistemleri ile 3. nesil güvenlik standartlarına geçilmesi konusunda bakanlığa iletilen taleplerin yönetmelik ile yasal zorunluluk haline getirilebileceğini umut ediyorum.
GÜLEGÜLE: Hocam son dönemde bunun dışında sektörü etkileyebilecek gündemler nelerdir bu konuda Ankara’nın gündeminde neler var?
Ankara’nın temel gündemi ‘GÜVENLİK’
KARAYORMUK: Ankara’nın gündemi çok yoğun, bizi ilgilendiren konulara baktığımızda öncelikle yeni çıkan emniyet kemeri yönetmeliğinin uygulamada sektöre getireceği yükümlülüklerin neler olacağını netleştirmeye çalışıyoruz. EGM Trafik Başkanlığı ile temas halindeyiz. Yönetmeliğin işlemesi konusunda sorularımız var.
Yine Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planında yer alan sorumlu olduğumuz performans göstergesinin gerçekleşmesi için Sağlık Bakanlığı ve diğer ilgili kurumlarla toplantılarımız devam ediyor. Sürücülere temel ilk yardım eğitimi verilmesi için planlamalar yapıyoruz.
Diğer taraftan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Genel Müdürlüğü koordinasyonunda AB’nin Teknik Destek ve Bilgi Değişimi (TAIEX) aracı kapsamında, 20-Eylül 2022 tarihlerinde yabancı uzmanların katılımı ile Ankara’da Ticari Taşıtların Yol Kenarında Teknik Kontrolleri konusunda çalıştay düzenlendi. Çalıştayın sektöre etkisi araçların yol kenarında TÜV Denetimi gibi aynı Trafik Kolluğu tarafından çevirme yapılır gibi denetleneceği bir mekanizma kurulması öngörülmektedir. Bu mekanizma kurulacaktır, bize düşen araçlarımızı her daim bakımlı tutmak olacaktır.
Yine 21-22 Eylül 2022 tarihlerinde Ankara’da İçişleri Bakanımız Sayın Süleyman Soylu himayelerinde ve EGM Trafik Başkanı Sayın Mehmet Yavuz koordinasyonunda Trafik Kazalarında Olay Yeri Yönetimi Çalıştayı düzenlendi. Moderatörlüğünü benim yaptığım çalıştayda 21 farklı kişi ve kuruluş tarafından “Trafik teröründe can kayıplarını yüzde elli azaltma” hedefini tutturmaya yönelik olarak yeni bakış açıları ve kurumsal değerlendirmelerin olduğu yoğun iki gün geçirdik. Sayın Bakanımızın bu konuya ne kadar hassas davrandığını ve adeta üzerine titrediğini bilgi notu olarak paylaşmak isterim.
Sektörümüz 24 saat yaşayan bir sektör adeta bir canlı organizma ama uyumuyor, sorunlarımızı bu bakış açısı ile çözme kapasitesini geliştirmeliyiz. Günümüz dünyasında ‘kolay’, sadece sözlüklerde kalan bir sıfat…
